تحقیق مسجد جامع گرگان

تحقیق مسجد جامع گرگان

فهرست

عنوان مطالب صفحه

فصل اول .......................................................................................................................................1

جغرافیای تاریخی گرگان دشت ...................................................................................................2

فصل دوم ......................................................................................................................................7

معماری مساجد سلاجقه در ایران ...............................................................................................8

معماری مساجد ابلخانی و تیموری در ایران ...............................................................................9

معماری مساجد صفویه در ایران ...............................................................................................11

فصل سوم....................................................................................................................................12

اهمیت مساجد............................................................................................................................13

مسجد جامع گرگان.....................................................................................................................14

مناره...........................................................................................................................................18

مناره مسجد جامع گرگان...........................................................................................................20

فصل چهارم.................................................................................................................................21

تاریخچه منبت کاری.................................................................................................................22

سابقه هنر منبت سلجوقیان.......................................................................................................26

سابقه هنر منبت مغول ..............................................................................................................27

سابقه هنر منبت تیموریان ........................................................................................................27

سابقه هنر منبت صفویان ..........................................................................................................28

سابقه هنر منبت افشار و زندیه و قاجار ..................................................................................29

سابقه هنر منبت در شمال ........................................................................................................29

فصل پنجم...................................................................................................................................31

منبر مسجد جامع گرگان..........................................................................................................32

در و چارچوب مسجد جامع ....................................................................................................35

بررسی نقوش درب و منبر ........................................................................................................36

 

 

 

چکیده :

نظام شکل گیری نقوس آثار مسجد جامع گرگان ، آنقدر دقیق و هماهنگ است که هر جزء ، جلوه ای از صورت کل خود و در مجموع نیز ، همه اجزا و مفردات ، نشانی از مجموعه خویش اند . به عنوان مثال ؛ اگر ساده ترین عنصر درختایی را ساقه و ملحقات آن بدانیم ، دارای شخصیتی است که همه مفردات همچون گلها و غنچه ها و برگ ها از همان خصوصیت برخوردارند .

متأسفانه در عصر غرب زدگی و دوری از فرهنگ و سنن اسلامی ، این ویژگی های روحانی به فراموشی سپرده شد و امروزه جز پوسته ای بی معنا ، برداشت برداشت دیگر از این هنر مقدس نمی شود ، لذا آنها را صرفا هنر تزیینی همچون همه هنر های تزیینی دیگر بر می شمردند و آن را قابل تحقیق و تفحص ندانسته و زحمت مطالعه پیرامون حکمت یا تاریخ یا طرق آموزش آن را به خود راه نداده اند .

رساله حاضر با عنوان بررسی نقوش آثار تاریخی مسجد جامع گرگان ، سعی نموده تا جنبه زیبا شناسی عناصر کار شده در آثاررا مورد بحث قرار دهد ، هر چند که جمع آوری منبع مکتوب و کامل از هنر منبت به خصوص منبت تیموری فراهم نشد . این رساله دارای 6 فصل است و هر فصل به بخش هایی تقسیم می شود ؛

فصل1 ؛ به معرفی و موقعیت جغرافیایی ، تاریخی ، آب و هوا ، جمعیت و بافت شهر استرآباد ( گرگان فعلی ) می پردازد .

فصل 2 ؛ ضمن معرفی مختصر درباره سلسله های سلجوقی ، ایلخانی ، تیموری و صفویه در ایران ، شرح مختصری درباره معماری و تزئینات کار شده در مورد مساجد هر دوره می دهد .

 

 

 

فصل 3 ؛ در این فصل اهمیت مسجد و جایگاه آن در بین عموم ذکر شده و به معرفی کامل در باره مسجد جامع ( جغرافیایی ، تاریخی ، فرهنگی ) پرداخته است . در ادامه ، شرحی بر اهمیت مناره و ساخت آن ازادوار گذشته تا حال است ، همینطور نگاهی دارد به مناره زیبای آجر کاری مسجد جامع گرگان و از لحاظ ساخت و تزئینات و پوشش آن ( همراه با طراحی کل مناره ) .

فصل 4 ؛ تاریخچه و سابقه منبت کاری و به کار گیری این هنر در زندگی انسانهای اولیه شرح داده شد . هنر نمایی هنرمندان منبت کار و شیوه کار در دوره سلاجقه ، مغول ، تیموری ، صفویه ، افشاریه ، زندیه و قاجاریه و عناصر تزئینی در این دورهها معرفی شده است . در نهایت به سابقه منبت در شمال ایران و گسترش این هنر در این ناحیه اشاره شده است .

فصل 5 ؛ در این فصل از رساله ، توضیحات و خصوصیات کمی و کیفی آثار ( منبر ، در و چهار چوبش ) به رشته تحریر درآمد ، که برای بررسی و شناخت بهتر نقوش ، به طراحی آنها پرداختیم که در رساله آورده شده است . ( همراه با مقیاس )

امید است این تلاش اندک ، با توجه به موانع و مشکلات ، خصوصا عدم وجود منبع ، مورد توجه دوستان و صاحب نظران قرار گیرد . در خاتمه لازم می دانیم از الطاف بی شائبه استاد محترم جناب آقای عظیمی سپاسگزاری کنیم .

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه :

بناهای مذهبی همواره مورد احترام و توجه ملل و اقوام مختلف تاریخ بوده ، پیوسته کاملترین تجزیه هنری هنرمندان برجسته در دوران تاریخی در خدمت معماری و تزئین نقوش و احداث چنین اماکنی بوده است . این علاقه فقط به دلیل معنویت ، کشش و علاقه قلبی و گرایش فطری و عشق حقیقی مردم به مکاتب الهی بود ، نه به دلیل منافع اقتصادی و اغراض مادی . حتی بودند کسانی که در وضع اقتصادی بدی قرار داشته ولی در مورد مقدسات مذهبی از هیچگونه ایثاری فروگذار نکردند .

تاریخ هنر و فرهنگ ایرانی ، قدمتی همپای اولین روزهای شروع تاریخ تمدن بشری دارد ، هنر این ملت سرشار از ذوق و توانایی و اندیشه های ژرف فرهنگی و هنری است . هنر جوهره ای است که در ذات هر ایرانی به ودیعه گذاشته شد و هنرمندان مومن برای کشف این زیبایی ها و ابداع آثار جاویدان این راه طولانی را برخورد هموار نموده و میراثی گرانبها برای بشر به جای نهاده اند .

این طرح توجیهی شامل محل اجرای طرح مشخصات متقاضیان نوع فعالیت یا محصولات تولیدی زمین محوطه سازی مشخصات متقاضیان نوع فعالیت یا محصولات تولیدی ساختمان سازی ماشین آلات و تجهیزات (مشخصات فنی آنها ) شرح مختصری از دانش فنی و روش خدمات برق رسانی تاسیسات عمومی و تجهیزات با مشخصات فنی برق رسانی وسایل حمل و نقل داخل و

بخشی از متن طرح توجیهی خدمات برق رسانی:

شرح کار:

ارایه کلیه خدمات برق رسانی شبکه های برق جهت توسعه و مرمت و

سامان دهی در زمین های (کشاورزی،صنایع، شهری و روستایی و ...) که

شامل موضوعات زیر می باشد:

1- نصب انواع تیرهای برق فشار متوسط 20 کیلو وات و فشار ضعیف ( 200

، و 400 و ...) که شامل حفاری برای نصب تیر به عمق یک دهم تیر به

علاوه شصت سانتیمتر در زمینه های معمولی و حفر چاله در ز میینه های

سنگلاخ و سفت یک دهم تیر به علاوه چهل سانتبمتر و پر کردن آنها با

سنگ و بتون بعد از نصب و اسپانس زدن تیرهای انتقال نیرو که توسط

نیروهای شرکت و جرثقیل صورت می گیرد.

2- نصب انواع مقره ها( مقره های چرخشی ،سوزنی، مقره های

بشقابی،کششی،مهاری) جهت عایق کردن سیم های شبکه برق از پایه

های انتقال نیرو که هر کدام به دلیل خاص و مزایای خود را دارند . جنس

این مقره ها از نوع شیشه و چینی می باشد . نصب آنها توسط نیرو های

متخصص و کار آزموده شرکت انجام میپذیرد.

3- سیم کشی شبکه های برق و انواع مختلف دارد که استفاده از آن بر

حسب شدت جریان مجاز بر حسب آمپر استفاده می شود.

تحقیق مسجد جامع کبیر قزوین

تحقیق در مورد مسجد جامع کبیر قزوین دارای 27 صفحه و با فرمت ورد و قابل ویرایش

درباره استان قزوین

استان قزوین که در حوزه مرکزی ایران با مساحتی معادل 15821 کیلومتر مربع بین 48 درجه و 45 دقیقه تا 50 درجه و 50 دقیقه طول شرقی و 35 درجه و 37 دقیقه تا 36 درجه و 45 دقیقه عرض شمالی قرار دارد از شمال به استان‌های مازندران و گیلان، از غرب به استان‌های همدان و زنجان، از جنوب به استان مرکزی و از شرق به استان تهران محدود می‌شود. سلسه جبال البرز مرکزی و کوه‌های رامند و خرقان از سه جهت استان را فرا گرفته و دشت گسترده ای را به وجود آورده اند که از شمال به جنوب 75 کیلومتر و از شرق به غرب حدود 95 کیلو متر است. ارتفاعات شمال استان به بیش از 4000متر و جنوب غربی به 2700 متر از سطح دریا می‌رسد و کوه‌های معروف آن سیالان، شاه البرز، خشچال، سفید کوه، شجاع الدین، اله تره ،رامند، آق داغ، خرقان، ساری داغ، سلطان پیر، سیاه کوه و... هستند که سیالان با 4175 وشاه البرز با 4056 متر بلندتر از دیگرانند. محدوده مرکزی و شرق استان که دشت پهناور قزوین را تشکیل داده دارای شیبی است که از شمال غرب به جنوب شرق امتداد یافته و در پایین ترین نقطه 1130 متر است. کمترین نقطه استان از سطح دریا با 300 متر در منطقه تارم سفلی و کناره‌های دریاچه سد سفید رود واقع شده که تفاوت آشکاری را از نظر توپوگرافی به وجود آورده است.

ساختار توپوگرافیکی متفاوت، شرایط اقلیمی مختلفی را در پهنه جغرافیایی استان به وجود آورده که با نوسان آشکاری همراه است. این گونه گونی برحسب عوامل و عناصر متاثر در شرایط آب و هوایی چهار محدوده جغرافیایی را برجسته می‌سازد : الف : آب و هوای سرد کوهستانی که نواحی شمالی و نیز ارتفاعات جنوب غربی استان را در بر می‌گیرد. ب : آب و هوای معتدل کوهپایه‌ها و دامنه ها. پ : آب و هوای نسبتا خشک تانیمه خشک نواحی مرکزی دشت قزوین و بوئین. ت : آب و هوای مرطوب گرمسیری در بخش‌هایی از تارم و دره شاهرود. میانگین بارندگی استان در حدود 330 میلی متر در سال است. بررسی کلیموگرام نشان می‌دهد بارانی ترین ماه سال فروردین و خشک ترین ماه تیر بوده، میزان بارش با شرایط توپوگرافیکی متغیر است به نحوی که مناطق کوهستانی نسبت به پایکوه‌ها و اراضی واقع در دشت از بارش بیشتری برخوردارند.

دو جریان عمده باد گرم وسرد در استان وجود دارد که آن را " باد مه " و " باد راز "می نامند. جریان باد گرم – شره – که از جهت جنوب شرقی به شمال غربی می‌وزد موجب افزایش دما و تبخیر و کاهش چشمگیر رطوبت می‌شود. باد سرد مه که از شمال و شمال غربی جریان می‌یابد تحت تاثیر سیستم‌های پر فشار عمل می‌کند به افزایش سردی و رطوبت می‌انجامد. آب‌های سطحی استان در2 حوزه آبریز جاری است : الف : حوزه شمالی که از رودخانه‌های طالقان رود و الموت رود که در منطقه شیر کوه به هم می‌پیوندند و رود پر آب شاهرود را به وجود می‌آورند.

رودخانه‌های خارود، نینه رود، اربدیان، وجینک، سردرود، تارولات، گرما رود و اندج رود نیز در مسیر به سوی سد سپید رود به آن می‌ریزند. شاهرود با میزان حدود 1150 میلیون متر مکعب در شهر لوشان از استان خارج می‌شود. ب : حوزه آبریز جنوبی (شور) که رودخانه‌های حاجی عرب، ابهر رود و خر رود را شامل می‌گردد و بیش از چهل رود فصلی دامنه‌های جنوبی البرز از جمله ارنزک و دیزج نیز در آن جاری هستند

به گواهی تاریخ، این سرزمین همواره خاستگاه دانشمندان، اندیشه ورزان و هنرورانی بوده که نام هر یک از آنان بر تارک فرهنگ ایران اسلامی درخشنده است. بزرگان و نام آورانی همچون : ابوعبدا… قزوینی، ابومحمد عبدا… بن عمران بن شاپور، داودبن سلیمان بن غازی، ابوغانم خادم، احمدبن ابراهیم قزوینی، - از یاران ائمه اطهار و محدثین موثق شیعی- ابن ماجه - محدث بزرگ اهل سنت و گردآورنده سنن - عبدالجلیل قزوینی، امام الدین رافعی، زکریا بن محمدقزوینی، حمدا… مستوفی، عبیدزاکانی، نجم الدین کاتبی، شرف جهان قزوینی، ملا خلیلا، آقارضی، واعظ، سالک، وحید،آصف، میرعماد، ملک محمد، عماد الکتاب، شهید ثالث، علامه دهخدا، سید اشرف الدین حسینی( نسیم شمال)، عارف، ملا آقا حکمی، سید موسی زرآبادی، شیخ مجتبی قزوینی، علامه رفیعی، شهید رجایی، سرلشگر بابایی و … که طلایه داران خرد و روشنایی و پاسداران حریم فرهنگ و پارسایی اند.آوازه مکاتب و مدارس فلسفی، فقهی، عرفانی و هنری قزوین در سده‌های مختلف، اقالیم گوناگون را درنوردیده و جویندگان معارف را به سوی خود کشانده است. حضور بزرگانی همچون صاحب بن عباد و امام احمد غزالی، خواجه نصیر طوسی، امیرمعزّی ،قطب الدین شیرازی، شیخ بهائی، میرداماد، ملاصدرا، فیض کاشانی، سید جمال الدین اسد آبادی، میرزای شیرازی و … نشان از اعتبار حوزه‌های علمی فرهنگی قزوین دارد. هم اینک نیز استقرار دانشگاه بزرگ و بین المللی امام خمینی^(ره)، علوم پزشکی، کار، پیام نور، آزاد و مجتمع‌های آموزشی دیگر مهر تاییدی بر شایستگی‌ها و توانایی‌های فرهنگی این خطّه از ایران عزیز است

با این که شهرنامه نگاران و جغرافی نویسان برای نامگذاری شهر قزوین به نکات فراوان و متفاوتی اشاره کرده اند، به نظر می‌رسد وجه تسمیه ای که استاد دکتر دبیر سیاقی از علامه علی اکبر دهخدا نقل می‌کنند علمی تر و به حقیقت نزدیک تر باشد:

قزوین مرکب از “ کزو” به معنای پسته کوهی و “ ین ” نسبت است، یعنی سرزمین پسته. محصولات کشاورزی و باغی قزوین از گذشته‌های بسیار دور – با وجود کم آبی شهر – مشهور بوده و به نقاط دیگری صادر می‌شده، ولی پسته آن به دلیل مرغوبیت، سبزینگی و روغنی بودنش از آوازه بیشتری برخورداراست و در آثار سخنوران و شاعران نامدار پارسی انعکاس یافته است:

لب‌ها نمکین و خنده شیرین خوش پسته بود دیار قزوین.

بنای مسجد جامع قزوین

این بنا در محله دباغان در حاشیه غربی خیابان شهدا (سپه) واقع گردیده و یکی از ارزشمند ترین بناهای تاریخی ایران است. بنای این مسجد با نقشه چهار ایوانی شامل شبستان گنبد دار، مناره و ایوان‌های رفیع، محراب و گچبری‌های نفیس و صحن و رواق است که در مجموع، معرف آثار معماری دوره‌های مختلف اسلامی است در بررسی سابقه تاریخی این مسجد، در روایت‌های تاریخی می‌خوانیم که هارون الرشید به هنگام عزیمت به خراسان در سال 192 ه. ق، در قزوین دستور ساخت بارو و مسجدی را داده است که بر طبق بعضی از روایت‌ها و شواهد، این مسجد در محل آتشکده ای از دوره ساسانی بنا شده است. در روایت دیگری نیز آمده که به دستور هارون الرشید، قاضی ابوالحسن محمد بن یحیی بن زکریا و صاحب ابی العباس بن سریح، آن جامع را ساختند و پرداختند که بعدها به " طاق هارونی " معروف گردید. در ثلث اول سده چهارم، اسماعیل بن عباد طالقانی یا رازی - معروف به صاحب بن عباد، وزیر فخرو الدوله دیلمی - مدرسه ای در مجاورت جامع بنا کرد و در اواخر سده چهارم، فخروالدوله دیلمی شروع به کشیدن دیوار مسجد کرد، ولی ناتمام ماند.

تحقیق مسجد جامع تبریز

تحقیق در مورد مسجد جامع تبریز

مسجد جامع تبریز

مسجد جامع تبریز یکی از بناهای تاریخی و باستانی تبریز است. تاریخ دقیق بنای آن معلوم نیست، در این باره عده‌ای تحقیق و مطالعاتی کرده‌اند که روش تحقیق و نوشته سه تن از آنان اصولی، مهم و قابل اعتناست.

یکی مرحوم نادرمیرزاست که در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری به همراهی دو تن از نزدیکان خود از مسجد جامع دیدن کرده، طول و عرض مسجد را اندازه گرفته، سنگ نوشته منصوب به پایه غربی طاق وسطی مسجد را تا آن حد که مقدورش بوده است، خوانده و در کتاب تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز درج کرده است.

دوم آقای حاج حسین نخجوانی که خدایش صحت و عافیت مرحمت فرماید، این مسجد را گشته و درباره زمان بنای آن مطالعه و تحقیق نموده و دو ماخذ جدید را که قبل از وی عنایتی بدان‌ها نشده بود، برای اولین بار در مقاله خود ذکر کرده و نوشته‌ای قریب بدین مضمون آورده است که بنا به عقیده صاحب تاریخ اولادالاطهار، مسجد جامع تبریز در صدر اسلام از طرف عبدالله بن عامر ساخته شده است و بنا به نوشته سعدالدین وراوینی، ترجمه فارسی کتاب مرزبان‌نامه به دستور ربیب‌الدین ابوالقاسم هارون بن علی ظفر دندان وزیر اتابک ازبک بن محمد بن ایلدگز از اتابکار آذربایجان برای کتابخانه مسجد جامع کبیر تبریز که مورد عنایت وزیر مزبور بوده، به عمل آمده است.

باید گفت همچنانکه خود آقای نخجوانی نیز توجه فرموده است نسبت بنای مسجد جامع به عبدالله بن عامر مدرک تاریخی ندارد، این امر بعید به نظر می‌رسد و در خود استناد و قبول نیست، اما راجع به وجود جامع امیرکبیر در همین محل، در زمان اتابکان آذربایجان که سعدالدین وراوینی بدان منضماتش اشاره کرده است، دلایل قابل توجه متعددی وجود دارد.

اولاً از نخستین سالهای فرمانروایی روادیان، این محل در درون قلعه تبریز بوده و همیشه جزو قسمت معمور شهر به شمار می‌رفته است.

ثانیاً در زمان روادیان، سلاجقه و اتابکان، این ناحیه از قسمت‌های مقدس شهر محسوب می‌شده است و بسیاری از سلاطین، امراء و وزراء در کنار معابد و مساجدی که خود ساخته بودند، به خاک سپرده شده‌اند.

ثالثاً همان مسجدی که در قرن ششم و هفتم نام جامع کبیر داشته و قبر شمس‌الدین عثمان طغرایی در جانب غربی آن قرار گرفته بود، در قرن دهم معمور بود و حافظ حسین کربلایی آن مسجد و مقبره گنبددار شمس الدین طغرایی را در کنارش به رای‌العین دیده و از آن به نام «مسجد جامع کبیر» یاد کرده است و در زمان ترکمانان و صفویه نیز همان مسجد آباد بوده، چنانکه حاج طالب خان، پسر حاج اسحق‌خان تبریزی بانی مدرسه طالبیه در سال 1087ه.ق در وقفنامه مدرسه طالبیه از این مسجد به عبارت «مسجد جامع کبیر» نام برده است و از آن زمان الی یومنا هذا نیز هیات مسجد مزبور عوض نشده و فقط در اثر زلزله‌های نیمه اول و دوم قرن دوازده هجری چند طاقه از آن شکسته و فرو ریخته که بوسیله احمدخان و پسر وی حسینقلی‌خان دنبلی مرمت و تجدید بنا یافته است. اکنون نیز مسجد جامع بزرگ نام دارد و در جنوب صحن مدرسه طالبیه واقع شده است.

اما نوشته سوم متعلق به آقای جعفر سلطانی القرائی است که قریب بیست سال پیش آن را به رشته تحریر درآورده است و موقع طبع ترجمع تاریخ تبریز مینورسکی که با نهایت سماحت و بزرگواری برای درج در قسمت ملحقات کتاب مزبور در اختیار نگارنده گذاشته‌اند و می‌توان گفت این نوشته کامل‌ترین توصیف توصیف وضع کنونی مسجد جامع تبریز است که اینک با اجازه مجدد ایشان به نان حفظ فضل تقدم نویسنده محترم آن، مجمل بخش مربوط به معرفی مسجد جامع با افزودن چند فقره پاورقی و ترجمه و توضیح لازم ذیلاً آورده می‌شود:

«مسجد جامع که امروز مردم آن جا را جمعه مسجد می‌خوانند، بین مسجد حجه‌الاسلام و آلچاق مسجد و مسجد میرزااسماعیل خاله اوغلی واقع است. مسجد حجه الاسلام از غرب و دو مسجد اخیر از شرق آن را احاطه کرده و در میان گرفته‌اند. این مسجد را اکنون دو مدخل است، یکی از جانب شمال که از صحن مسجد وارد دهلیز و از آنجا داخل معبد می‌شود و از این طرف سطح مسجد حدود نیم متر از سطح مسجد پست‌تر است.

در دیگر آن از طرف جنوب به یک کوچه که از شرق به غرب ممتد است، باز می‌شود. این کوچه از طرف مغرب مسدود و بن‌بست است، سرتاسر جنوب کوچه، دیوار مسجدی است که معروف به مسجد مجتهد و منسوب به حاج میرزا باقرآقا مجتهد و پسرش حاج میرزا حسن آقا مجتهد است و در اواخر دیواره شمالی این کوچه در جنوبی جامع واقع است. از این در ابتدا وارد آلچاق مسجد می‌شود و چون این مسجد از جانب مغرب ملاصق و متصل به مسجد جامع است و مانع و حاجزی در میانه نیست، از آنجا داخل جامع بزرگ می‌شود. از این طرف نیز سطح مسجد از سطح کوچه پست‌تر است.

تحقیق مسجد جامع ساوه

تحقیق در مورد مسجد جامع ساوه

این مسجد در منطقه نیستانک قرار دارد .

پیشینه نیستانک
سابقه تاریخی نیستانک به قرنها پیش از اسلام و اولین دوره های شکل گیری تاریخ ایران می رسد ( رهاورد تحقیق نیستانکدکتر هدایت الله نوری فرهنگ اصفهان شماره 13 ) ا
در عهدی که تاریخ آن را به یاد ندارد در جای کویرهای مرکزی دریای بزرگی بوده که بتدریج خشک شده و بقایای آن هنوز به صورت دریاچه ها و شوره زارها خودنمایی می کند. تصور می رود در عهدی که هنوز رطوبت داخله فلات بیشتر از امروزه بوده حاشیه اطراف کویر را مراتع و جلگه‌هایی که در دهانه دره های کوهستانی قرار گرفته و پوشانده و موجبات یک نوع زندگی فعال شبانی را فراهم کرده است و مردمی که مربوط به دوره حجر بوده اند و زندگی قبلی آنها در دره های کوهستان از راه شکار و سکونت در غار تامین میشده از دره ها به طرف پایین سرازیر شده ، در این دشتهای خرم سکونت اختیار کرده ، پایه یک مدنیت بر سکونت در ده را ریخته. (تاریخ ایران تالیف گیرشمن.) ا
دریاچه ساوه که در شب میلاد پیامبر اسلام خشک شده تا نواحی مرکزی ایران امتداد داشته و نائین بر ساحل آن بوده است. برخی گویند نائین جایی که در آن نی می روید ، چنانچه روستاهای نیستانک و نیستان در آن حوالی گویای این وجه تسمیه اند و در کوه مشهور به ( کلیزه ) واقع در شمال نائین آثار لنگر دست ساخته ای موجود است. ( سیمای نائین تالیف غلامرضا علی زواره ) . ا
و هنوز در دره نیزار نیستانک نی میروید. این دره و چند دره دیگر در کوه چهار گنبد واقع و نیستانک قدیم همان منطقه بوده است که نیزاریها در آنجا سکونت داشته اند و تاریخ آن روشن نیست. ا
از آثار قبل از مهاجران آریایی ها که مهاجرتشان ظاهراً در اواسط هزاره دوم قبل از میلاد آغاز شد و به فلات ایران و سواحل بحر خزر دست یافتند بومی های ساکن ایران را دیو خوانده اند. دیوها مردمان قهرمان و پیکار جوی بومی بوده اند. جنگ آریانها با دیوان از زمان کیومرث پیشدادی آغاز شد و تا پادشاهی تهمورث دومین پادشاه از سلسله پیشدادیان به درازا کشید. ا
از آثار توتمیزم در نیزار نمادین عقاب – اژدها و درخت کهنسال وًّن می باشد. ا
ایمان و احترام خاص به بعضی نباتات و حیوانات و موجودات از افکار باستانی و اندیشه های بدوی انسان عصر حجر است ( تاریخ ادیانتالیف علی اصغر حکمت ) که هر قبیله و عشیره در اعصار قبل از تاریخ نسبت به یک درخت خاص و حیواناتی حرمتی قائل می شده و آن را حافظ و نگاهبان قوم و قبیله خود می دانسته است. در شاهنامه اشاره ای به پرچم های گوناگون ایرانیان قدیم آمده که عشایر و طوایف لشکریان شاهنشاه ایران هر کدام دارای پرچمی با نقوشی مخصوص خود داشته اند. توتمیزم که از افکار باستانی و اندیشه های بدوی انسان عصر حجر بود در نیزار نیز مرسوم بوده است. ا
در دوران مادها مردم نیزار تغییر مکان داده و در دشت عٍّز ( نام یکی از خدایان باستان ) آی ( آباد ) شده اند. بقایای عزّت آباد کهن به شکل تپه هایی است که طی قرون متمادی از عمارات مخروبه ، آرامگاه مردگان و بقایای همه نوع وسایل زندگی اکنده شده است و استخوان مردگان بچشم می خورد. معمولاَ مردگان را به پهلو خوابانیده پاهای آنان را کمی جمع و دستهایشان را دم دهن قرار داده اند ، آذوقه مورد نیاز آنها در ظروف گلی درون قبر نزدیک دستشان دیده می شود. بدین ترتیب ساکنین عزّای به زندگی پس از مرگ معتقد بوده اند. (بنابر ادعای ژ- کونتنو قدمت این گورها به 3 هزار سال قبل از میلاد مسیح می رسد ) . ا
بنابر ادعای زردتشیان و افسانه های محلی در دوران کهن این محل یکی از مراکز مهم دینی زردتشت محسوب می شده و موبدها برای تعلیمات عالیه از سراسر نقاط به این مرکز دینی مراجعه و در نزد موبد موبدان ( موبد موبدان که قدرتش فقط از شاه کمتر بود بر یک طبقه مقتدر و حاضر در صحنه که افراد آن مغان یا مجوسان نامیده می شوند و مقامشان ارثی بود حکومت می کرد ) نیستانکی بتدریس مشغول می شده اند از آثارهای تاریخی عزای که نامی از آن باقی مانده برج و بارو و آتشکده و معبدی است که در آغاز شهر عزّای بنا شده و سپس در اثر مرور زمان و جنگلها از بین رفته است